giống hay không giống

Khi ghét một ai đó, thói thường người ta tìm cách trả đũa, nói ghê gớm hơn là để trả thù với mức độ cao hơn, tàn khốc hơn. Chơi xấu người sẽ bị người chơi xấu lại còn ghê gớm hơn. Đánh người sẽ bị người đánh, giết người sẽ bị người giết... còn nếu bản thân không nhận lãnh hậu quả kịp thì con, cháu sẽ nhận lãnh thay. Và các lập luận đông tây kim cổ đều cho rằng đó là ân đền oán trả, có vay thì phải có trả là luật nhân quả ... xem ra là tất yếu. Biết bao câu truyện, phim ảnh đều lấy cảm hứng từ triết lý đó. Người xem hay độc giả có thể hả hê khi thấy luật vay trả được thực thi nhưng ngẫm lại đằng sau nhưng cái hậu mỗi người liệu có hả hê hay không. Các bản án thực thi nhằm có trả lại công bằng không khi một con người đã mất , một tình người đã chết ... có chăng đó là một bài học một lời răn đe thì đúng hơn.

Mới đây xem phim Ape planet , thấy sợ quá. Đề tài cũng vậy nhưng có ý rất hay khi xem (lại khen phim Mỹ nữa rồi) . Phim thể loại viễn tưởng khi tráo đổi vai trò của người và khỉ. Tương lai người trở lại là nô lệ của loài khỉ. Xem rất rùng mình nếu sự thật là vậy thì thật kinh hoàng. Thế nhưng có cái hay khi đa số loài khỉ hành xử lại với loài người như người đối với nhau và đối với vật xưa kia, thì vẫn còn một con khỉ không đi con đường đó (nhờ vậy mà loài người mới tồn tại). Những lời con khỉ đó khi can gián những hành động của những con khỉ kia sẽ làm ta giật mình, chua chát. "Đừng hành xử như họ - nếu hành xử lại như họ sẽ làm chúng ta không khác gì họ... Trả thù sẽ làm hạ thấp và biến chính chúng ta trở thành y chang con người " ..... Nếu còn chút nhân tính (tại sao lại gán cái phần cao cả đó cho người nhỉ ... ?) thì cái hậu sẽ khó có phần hả hê trong đó mà có khi sẽ chua chát khi thấy ta và kẻ thù có một điểm chung giống nhau nào đó. Có lẽ cách trả thù nên nhất (không dám nói là tốt và đúng nhất) là sẽ không hành xử như kẻ thù. Như vậy liệu có cái gọi là công bằng hay công lý hay không. Lại một triết lý con người bàn cãi đến giờ vẫn chưa dứt. Giống hay không giống đây?