"Anh", "Em"

Ai nói gì thì nói, ca gì thì ca lối xưng hô ở Việt Nam chứ mình vẫn thích khoái xưng hô "I" and "You" như các xứ khác. Ở đây không muốn đề cập đến các sự bình đẳng hay gì gì trong lối xưng hô đó mà chỉ thấy một khía cạnh rất hay "bị" gặp và gây vô cùng khó chịu. Qua điện thoại chứ chưa nói đến giao tiếp thường thôi cứ giọng nam nghe giọng nữ là bắt đầu giở cái giọng xưng "anh" gọi "em" ngọt xớt, bất kể đối phương là ai, đề tài giao tiếp là gì cứ dùng giọng xưng hô đó để pha chút kẻ cả, pha chút tán tỉnh và cợt nhã và không biết sao cứ dạo này cái lối xưng hô, nói chuyện này lại tràn lan và trở nên xã hội hóa đến đáng ngại. Không hiểu những người dùng cách xưng hô này có bao giờ nghĩ người khác nghĩ sao về mình khi xưng hô vậy không. Họ có bao giờ nghĩ phụ nữ đánh giá thế nào về họ không. Họ có được nâng lên, tán dương, "khoái" .. như họ nghĩ không. Đừng biện hộ đó chỉ cho vui, cách biện hộ đó tầm thường và rẻ lắm. Phụ nữ chỉ thích dùng cách xưng hô thân mật như vậy với người thân, người quen bậc cha chú với mình thôi và có được tán thì phải đúng lúc đúng nơi đúng người chứ không thích bị "tán" vô tội vạ như vậy. Cực kỳ phản cảm, cực kỳ vô duyên và nói thật đó là cực kỳ vô văn hóa. Phụ nữ đa phần lịch sự sẽ lờ đi không nói, người thẳng tính thì sẽ bị cho là khó chịu, và nghĩ chắc "ế chồng", "gái già" hay bị "chồng la"... chứ nếu biết được biệt danh "vô duyên" là phụ nữ hay đặt cho những ai có thói quen xưng hô như vậy thì đố anh nào còn chút sĩ diện dám mở miệng xưng hô vậy nữa. Cho nên nếu đối tác đã lịch sự gọi "anh" thì cũng xin vì sự lịch sự và văn hóa mà gọi "chị" chứ đừng lấy đà kêu "em" nhé. Cái đánh giá đầu tiên về văn hóa, trình độ của anh là ở cách xưng hô lần đầu tiên đấy nhé.

Ai là tác giả của bài thơ được UN đề cử?

Tôi được đọc và rất thích bài thơ độc đáo được UN đề cử nhưng rất tiếc search đầy trên web vẫn không tìm thầy tên tác giả cũng như năm chính xác được đề cử. Trên mạng toàn ghi kiểu "This poem was nominated by UN as the best poem of 2006, Written by an African Kid", This poem was nominated by UN as the best poem of 2007, Written by an African Kid,
This poem was nominated by UN as the best poem of 2008, Written by an African Kid,
This poem was nominated by UN as the best poem of 2009, Written by an African Kid ... oải luôn vì rốt cuộc chính xác là năm nào và các năm kia bài thơ nào được đề cử và African Kid thì phải có tên chứ. Rất cảm ơn anh/chị/bạn nào có thể cung cấp cho tôi thông tin chính xác đó.

Và đây là bài thơ độc đáo (nguyên văn tiếng anh):

When I born, I black
When I grow up, I black
When I go in Sun, I black
When I scared, I black
When I sick, I black
And when I die, I still black

And you white fellow
When you born, you pink
When you grow up, you white
When you go in sun, you red
When you cold, you blue
When you scared, you yellow
When you sick, you green
And when you die, you gray

And you calling me colored?

và bản dịch trên mạng :

Mấy anh da trắng ơi,
Sinh ra em đã đen rồi
Lớn lên em vẫn không thôi đen ngòm
Đi ra ngoài nắng đen thêm
Cả khi sợ hãi cũng bền màu đen
Rồi khi bị ốm càng đen
Chết rồi xác vẫn đen tuyền chẳng phai

Còn mấy anh thì:
Mới sinh hồng chứ trắng đâu
Lớn lên thành trắng từ đầu xuống chân
Ra phơi nắng lại đỏ rần
Rét run anh biến thành xanh một màu
Sợ lo mặt bỗng vàng thau
Ốm đau tái mét như tàu chuối xanh
Chết thì xám ngoét toàn thân
Vậy sao lại gọi em dân da màu?

Cúi xuống để thấy cuộc sống đẹp biết bao nhiêu

Cuộc sống mưu sinh con người ngày càng trở nên khắc nghiệt đa phần từ lòng tham con người luôn nhìn về nhau. Ai cũng muốn sở hữu cái người khác có. Lòng tham vô đáy con người cứ mãi với cao với cao muốn được như kẻ sở hữu nhiều nhất. Người ta cạnh tranh bon chen bằng mọi giá, nên không lạ thường khi đạt được người ta cảm thấy hụt hẫng, như thiếu thốn điều gì. Cứ thử đi, thay vì ngước cổ ngóng thì hãy cúi xuống cùng khám phá một thế giới khác thì sẽ có cái nhìn khác đẹp hơn về cuộc sống này.

Mỗi tuần bỏ vài ngày cuối tuần vác máy ảnh có ống kính macro về một miền quê nào đó, nằm im trong các đám cỏ, bờ ruộng, nhìn quanh sẽ thấy một thế giới sinh vật, côn trùng, bò sát, chim … vô cùng sinh động đẹp lạ thường, qua ống kính chúng sẽ làm ta ngạc nhiên khi khám phá có biết bao nhiêu là loài cào cào, châu chấu. Có loại thì đốm đỏ, đốm xanh, nâu, hoa văn và màu sắc thì vô kể, thiên nhiên ở đây dạy ta cách phối màu mê hồn mà có khi ta không dám nghĩ là có thể có cách phối hoàn mỹ đến như vậy.Hễ cảm thấy buồn chán với cách phối màu hàn lâm sách vở, cứ lấy cách phối màu sắc của một loài côn trùng nào đấy ta có ngay được một bức họa màu sắc kinh ngạc. Còn hoa văn trên các loài bướm thì đa dạng khôn cùng. Có tận mắt ngắm mới thấy chuồn chuồn thật sự ngoài vườn và ngoài ruộng thì khác ra sao, và màu sắc hình dáng cũng khác nhau, có con xanh đen, có con xanh chuối, có con đỏ chót có con vàng óng kim, đen tuyền, nâu … Loài khiến ta há hốc nhất có lẽ là các loài sâu. Nhưng chớ có mà dại dột động vào, nó có thể khiến tay ta sưng và có khi phát sốt. Con sâu chuối thì trắng muốt, con sâu rớm thì tua tủa nổi cả da gà có thể bắn gai có nọc, sâu bời rời trên cây bời rời thì cứ phối với màu màu đen chủ đạo, con thì khoang vàng tươi, con thì khoang đỏ, con thì khoang xanh… Sâu trên cây nào thì người ta hay kêu là sâu và tên cây đó, sâu huệ thì khoang đen trắng hoa văn khác con sâu bời rời, sâu muồng thì xanh muốt động vào buốt thấu, sâu ép, sâu đo, sâu lài, sâu sứ … nhưng ngoạn mục nhất và có lẽ hiếm người phát hiện là con sâu lá mai trên cây mai. Người ta khó phát hiện ra chúng vì chúng ngụy trang rất khéo nhìn như cành cây khô đến gần với ống kính ta mới sửng sờ vì vẻ đẹp và sức sống của nó chúng chắp tay ngửa mặt nhìn trời làm dáng không thua các nghệ sĩ tạo hình. Sâu là vậy còn nhện thì vô kể có con nhỏ xíu nhưng nhìn qua ống kính thấy chúng rất đẹp, đẹp nhất đến giờ có lẽ là con nhện dương, dây chăng của nó rất chắc chắn độ dai khó tưởng tượng nổi, hoa văn trên mai vàng đen tạo hình thù như chiếc đầu lâu người như do các nghệ sĩ dark art khắc lên vậy.

Thú nhất là đầu hè đến khi tiếng rả rít của ve sầu bắt đầu vang lên, khi màn đêm bắt đầu buông xuống là các chú ve từ dưới lòng đất đua nhau bò lên cây để chuẩn bị lột xác thành chú ve đợi bình minh lên là đã có thể leo lên đến nhánh cây cao mà hát ra rả cho xong kiếp ve. Có thấy ve sầu lột xác mới thấy thiên nhiên kỳ diệu đẹp vô cùng. Đầu chúng sẽ từ từ chui ra từ cái vỏ màu cánh gián, đầu chút xuống dưới , tưởng chứng chúng sẽ bò xuống nhưng không sau khi ra hơn nửa mình chúng sẽ ngoạn mục như người tập fitness sẽ bật uốn đầu trở ngược lại và cả thân hình chui ra, lúc này cánh của chúng chưa thành hình chỉ như hai cánh hoa thiên thanh nhỏ xíu cong cong ướt ướt, khi này chúng rất yếu chưa thể bay được, người ta thường lợi dụng lúc này bắt ve về chiên bơ ngay, nghe nói là món ăn cực kỳ (đáng buồn) nhưng chẳng mấy chốc cánh nó sẽ khô và duỗi dài và từ từ chuyển màu từ con thiên thanh sang màu nâu rồi đen hẳn, rồi từ từ bò lên cao mãi.

Dế, bọ rùa, bọ xít, bọ cạp, xén tóc, bọ ngựa … còn bao nhiêu loài nữa, không phải cứ ra vườn cây, cỏ, ruộng là có thể thấy nhan nhản mà phải học cách quan sát, kiên nhẫn , nín thở mới khám phá ra bao điều mà không sách vở nào có thể sánh được. Có tiếc hùi hụi có tức cả người khi phát hiện ra một chú côn trùng hay ếch nào đó vừa rón rén đưa ống kính tới đúng cự ly thì bị phát hiện chạy mất thì mới thấy cái thú khi ghi lại được các sinh vật đó. Khi đó thì những cái nắng táp da, những cơn ngứa muỗi đốt, những cơn đau kiến lửa thui cũng trở nên vô nghĩa. Có quan sát cuộc sống các loài mới thấy cái tinh tế tuyệt vời của những nhà làm phim Minuscule của Pháp. Có lẽ đến giờ chưa thấy phim côn trùng nào có thể vượt qua Minuscule và mới thấy thông điệp gửi gắm của Cameron trong Avatar không phải ai cũng có thể cảm hết, chứ không phải cái nhìn định kiến vể dòng phim sci-fi của các nhà trao giải Oscar vừa rồi. Có thể có nhiều sách ảnh màu hay trang web macro tuyệt vời trên mạng hay nhà sách về các loài, nhưng cái thú tự mình học cúi xuống khám phá thì có lẽ không bạc vàng nào mua được.

Chirpie

Chirpie chết thật rồi. Chirpie là con chim dòng dọc (hay dồng dộc ?) con, ta đoán chừng gần 1-2 tháng tuổi gì đó, đã mọc lông lưa thưa. Dòng dọc thường làm tổ trên cây cao chót vót cỡ 20-30 và thậm chí 40m nữa. Từ dưới đất nhìn lên mấy cái tổ dòng dọc đong đưa trước gió như mấy trái bóng bầu dục bằng rơm thon thon. Tổ chim thường như cái rế nồi, riêng tổ chim dòng dọc thì rất đẹp và công phu. Nghe đâu khi dòng dọc còn độc thân chúng làm tổ chỉ là nửa phần bầu dục trên và một nhánh cây khô bện ngang dùng làm chổ nghỉ chân khi chúng có bạn chúng mới cùng bện thêm nửa dưới và chỉ chừa một lổ nhỏ đủ chui ra chui vào. Tổ dòng dọc là kỳ công tước từ các lá dừa khô, chúng bện chắc đến nổi nếu ta dùng tay xé không đứt và rất êm và ấm nữa. Dòng dọc treo tổ trên cao chót vót gió đung đưa qua lại thế mà không rớt, chắc vô cùng. Thế mà lần này không hiểu sao một tổ chim dòng dọc lại rơi xuống đất mà lại có Chirpie bên trong nữa. Thường tổ dòng dọc đẻ 2,3 con gì đó nhưng lần này không hiểu sao chỉ có Chirpie. Mẹ nói không biết sao con mẹ nó làm tổ đoảng sao mà để rơi chứ thường chúng chắc chắn lắm. Anh Tư nhặt phát hiện thấy Chirpie bên trong mới mang về cho ta, đứa em dâu mê chụp hình macro để chụp hình chim con. Ai cũng nói Chirpie sẽ chết vì chim con không có mẹ mớm mồi với lại phát hiện Chirpie bị dị tật cả người phồng như cái bong bóng nước (tới đây chợt nghĩ loài vật hay có qui luật đào thải những con yếu ớt bệnh tật - hay vì vậy mà mẹ nó bỏ nó - không dám nghĩ nữa). Hui, Gu, Bi bu đen bu đỏ quanh bà nội coi chim con Chirpie nghe nó kêu mẹ, và bà nội đút cám cho nó ăn, Hui nhỏ còn đem chocolate MM cho nó ăn nữa, ai nấy hết hồn tưởng nó chết mắc nghẹn thế mà nó không chết. Ai cũng nói nó sẽ chết, ta nghe đau xót quá nhưng không làm sao đưa tổ treo lên cao như cũ, anh Tư nói sẽ treo đâu đó dưới thấp cho mẹ nó nghe tiếng kêu của nó, nhưng ai cũng thấy không ổn vì tổ nó cao 30-40m lận còn các cây dưới này giỏi lắm 2m sao mà nghe, với lại rủi mẹ bỏ nó thì sao. Nghe mẹ nói nếu chăm kỹ hổng chừng nó sống nổi. Nghe ta mừng quá,nghe mẹ chỉ mớm cơm nó ăn, thế là ta nhai nát cơm thiệt kỹ rồi để đầu ngón tay cho nó ăn, thấy nó há miệng ăn kêu chíu chíu mà ta thấy thương quá, lòng đã quyết nuôi nó lớn cứng cáp bay đi. Nó ăn xong ta mang tổ nó ra cây mai treo tạm cho mát mẻ có cây xanh, ai dè hỡi ôi lát quay lại kiến vàng to bu đen đỏ chích nó, thế là xót xa xúm lại bắt kỳ hết kiến giũ tổ cho sạch rồi lại nhai cơm cho nó ăn. Ta quyết định mang nó về Saigon nuôi, Hui,Gu mừng rỡ reo hò. Nghe mẹ dặn cách lấy kim đâm vào một lổ nhỏ dưới cổ để nó xì hơi bong bóng rồi mẹ nói thôi chim về saigon ở cho lớn rồi bay mà ta nghe nẫu cả ruột. Trên đường về trên xe chạy êm ru nó nằm trong tổ ấm áp ngủ, thỉnh thoảng một đoạn dài nó nhú đầu ra khỏi tổ nhìn qua cửa xe, Hui, Gu hỏi Mami nó dòm cái gì. Còn ta không biết nó nghĩ gì nữa chỉ thấy thương nó quá, thấy nó côi cút quá. Nó mang cho ta giấc mơ tuổi thơ về một câu chuyện của andersen, ta chỉ ước nuôi nó được cứng cáp tới 30/4 này sẽ mang nó về quê lại thả nó bay. Tối về ta lại nhai kỹ cơm và đút nó ăn được một muỗng nhỏ cơm, ta đùa với chồng Chirpie còn được ta mớm cơm ăn còn hơn nuôi con ruột nữa - lý do vệ sinh nên chuyện mớm cơm hết rồi, ai dè nay lại nhai mớm cho chim ăn chứ, rồi lại lấy gai xương rồng nhỏ chích cổ để người nó xì bong bóng, run tay luôn, ông xã nhát tay không dám làm, ta phải làm mà sợ run người, chích xong thấy nó từ từ xẹp xuống thở phào, rồi để cẩn thận nó vào tổ xong bỏ thêm vào một cái giỏ đan lát rồi bỏ một thùng lót giấy rồi để lên ghế cao, mà ta cứ thấp thỏm sợ chuột hay kiến tới cắn nó. Thế mà sáng dậy kiểm tra kiến hôi bu đen, ta gỡ kiến ra mà đau cả ruột thấy nó vẫn còn sống nhưng coi vẻ yếu lắm, tức mình bản thân không nghĩ ra xịt thuốc dưới chân ghế trước. Ai biết đâu chữ ngờ. Đưa con đi học và đi chợ xong, quay vể kêu Chirpie định cho ăn thì hỡi ôi người nó đã co quắp lạnh ngắt rồi, đền giờ ta vẫn còn như cảm thấy cái lạnh người Chirpie ở đầu ngón tay. Chirpie ơi chirpie không phải mỗi giấc mơ đều thành hiện thực. Cảm giác đau đớn mất mát làm tim ta như đông lại. Ta biết Chirpie không lâu nhưng sao ta đau quá khi mất Chirpie. Tìm cái hộp bỏ Chirpie vào ta chôn con chim nhỏ côi cút của ta dưới gốc cây trà và cũng đã lâu lắm rồi nay ta lại ngồi cạnh mộ khóc òa như mất người thân thuở nào. Ta viết những lời này tưởng nhớ con chim nhỏ của ta, con chim xấu số ở dương gian, ta không có duyên giúp con sống sót nhưng cũng cảm ơn cái duyên được hội ngộ cùng con, Chirpie thương yêu của ta.