Note.2 No Country for Old Men - Cormac Mc Carthy

Tôi biết đến No Country for Old Men đầu tiên qua phim chuyển thể cùng tên của hai anh em Coen năm 2007. Phim đã đoạt 4 giải Oscar lần thứ 80, 2 giải quả cầu vàng và 3 giải của viện hàn lâm điện ảnh Anh và còn vô số đề cử và giải thưởng của các hiệp hội điện ảnh ở Mỹ. Phim rất hay về vấn nạn bạo lực gia tăng với tài diễn xuất đầy kinh nghiệm và thượng thặng của Tommy Lee Jones trong vai viên cảnh sát truy lùng gã sát nhân máu lạnh do Javier Bardem thủ vai, vai diễn đã mang lại cho Javier 1 giải Oscar. Không có cơ hội có bản gốc nên khi bản dịch No Country for Old Men có ở quầy sách tôi liền tậu về xem dù biết rằng một tác phẩm gốc hay có thể hoàn toàn bị một dịch giả tồi giết chết và phải nói rằng hoàn toàn đúng với trường hợp của No Country for Old Men. Tự hào đọc sách nhanh nhưng tôi đã phải nhai đi nhai lại các trang để hiểu xem tác giả muốn nói gì thậm chí có loạt trang "nhai" xong vẫn không hiểu và phải nói là có những đoạn tôi biết là ý nghĩa rất hay nhưng người dịch không nắm và dịch nổi ý của Mc.Carthy.. nên rất đáng tiếc. Phải nói tôi rất tức giận và rồi cố nghĩ xem phải chăng văn phong của Cormac McCarthy khó dịch nếu là mình ở câu đó thì hiểu thế nào .. bó tay. Có dịp tôi nhất định sẽ xem bằng bản gốc. Đãi hàng ngàn sạn trong bản dịch may thay cũng được "ngọc" trong đó và nhận ra rằng No Country for Old Men là một tác phẩm rất hay. Câu chuyện truy lùng tên sát nhân máu lạnh của viên cảnh sát già Bell là cái cớ của McCarthy gửi thông điệp cảnh báo về sự gia tăng bạo lực trong xã hội loài người. Các thế hệ không cùng tiếng nói, thế hệ trước sững sờ, lạc lõng trước sự nhẫn tâm, tàn bạo của thế hệ sau. Người ta không còn dám đọc và xem tin tức hàng ngày như người chú già của Bell vứt cả TV hay bà lão không còn xem báo do quỹ dữ thì đầy rẫy trên các tin và từ lâu Jesus thì biến mất. Thông thường người ta hay tìm hiểu hoàn cảnh, tâm lý kẻ sát nhân để còn trấn an bản thân hiểu rõ nguồn gốc tội ác nhưng với Mc.Carthy tội ác không phải chỉ do một cá nhân bị một hoàn cảnh đặc biệt, với tên sát nhân máu lạnh Chigurh ta sẽ không biết nguồn gốc của hắn thậm chí tên thật của hắn, với Bell hắn như một bóng ma, với hắn giết người không phải do tư thù, do ức chế hay hoàn cảnh mà hắn hành động như một thợ săn, do một tất yếu một nghĩa vụ với bản thân, sẽ không có chuyện ray rứt, không có một ám ảnh quá khứ tuổi thơ hay niên thiếu bạo hành hay trai tráng chinh chiến, hắn giết người như người ta đạp một con gián vô tình chạy qua. Kết chuyện Bell vẫn không tài nào bắt được Chigurth, ẩn dụ của Mc Carthy về tội ác không thể nào hoàn toàn tiêu diệt được? Ám ảnh về cái ác, mơ hồ về xã hội và ám ảnh quá khứ chiến tranh của Bell cũng sẽ mãi chính là các ám ảnh và mơ hồ của mọi người chúng ta ở mọi thế hệ nếu cái ác vẫn còn tiếp diễn và không ngừng.

Và các hạt ngọc tôi nhặt được ở No Country for Old Men là :
".. Thiên hạ thường nghĩ họ biết mình muốn gì, nhưng thường là họ không biết. Đôi lúc nếu may mắn thì họ đạt được .. Thiên hạ thường phàn nàn về những chuyện xấu xảy đến cho họ mà họ nghĩ mình không đáng phải nhận, nhưng họ ít khi nhắc đến chuyện tốt. Tôi không nhớ mình đã làm điều gì hay khiến cho Thượng đế nhân từ với tôi. Nhưng tôi đã nhận được sự nhân từ ..."

".. có nhiều khi tôi nói thế giới đang đi xuống địa ngục, người ta chỉ mỉm cười và nói tôi đang đến tuổi già. Một trong những triệu chứng của tuổi già là như thế. Nhưng cảm nghĩ của tôi về điều này là bất kỳ ai không thấy sự khác biệt giữa việc hiếp dâm giết người với việc nhai kẹo cao su thì bản thân họ có nhiều vấn đề trầm trọng hơn là các vấn nạn mà tôi phải đối phó hiện giờ .."

"..Cha tôi luôn dạy bảo tôi chỉ cần làm theo cách tốt nhất mình biết và nói ra sự thật. Ông ấy bảo không có gì giúp tinh thần yên ổn bằng việc thức dậy buổi sáng mà không phải bận tâm nghĩ mình là ai. Và nếu bạn làm chuyện sai trái, chỉ cần đứng dậy nói nói tôi đã làm chuyện ấy và tôi lấy làm tiếc, rồi cho nó qua đi. Đừng để nhiều chuyện vướng bận quanh mình..."

"..Sự thật thì luôn đơn giản. Lúc nào cũng phải thế. Cần phải đơn giản để một đứa trẻ hiểu được. Nếu không thì sẽ quá muộn. Đến lúc bạn hiểu ra được thì là quá muộn.."

"..Mỗi khoảnh khắc trong đời cô là một biến chuyển và mỗi biến chuyển có sự chọn lựa. Ở đâu đó cô đã chọn lựa. Tất cả đều đi theo chọn lựa này. Sự tính toán đều chi li. số phận đã được vạch ra. Không xóa được gì. Tôi không tin cô có khả năng lật đồng xu theo ý mình. Cô làm sao được? Con đường mỗi người đi qua trong đời ít khi thay đổi và càng ít khi thay đổi bất ngờ. Đường đi cô đã vạch ra từ lúc đầu.."

"..khi gặp vận rủi thì cháu không biết nó đã cứu mình khỏi vận rủi nào tồi tệ hơn.."

"..người chú nói tôi quá khắc khe với chính mình. Nói đấy là dấu hiệu của sự già cỗi. Cố chu toàn mọi việc..."

"..nếu muốn nhìn vào mình để tìm hiểu xem mình thật sự như thế nào thì đấy là công việc kéo dài cả đời, và ngay cả lúc ấy ta có thể sai lạc. Đấy là công việc mà tôi không muốn sai lạc.."

Wikileaks

Wikileaks hiện đang là cơn sốt mọi nguồn tin. Chưa bao giờ thế giới có cơ hội được tiếp cận số lượng sự thật khổng lồ như hiện nay và điều đó đã làm rung chuyển thế giới con người. Người thì tung hê, kẻ lại lên án, truy lùng hòng tiêu diệt lại có những ý kiến cho tác giả nó là không khôn ngoan độc đoán vân vân và vân vân. Người ta đã cố phân tích xem xét mọi góc cạnh, khen chê nó và tác giả của nó. Duy có một điều dường như người ta cố tình nhìn nhận và quên là SỰ THẬT LÀ SỰ THẬT. Sự thật nó vốn trần trụi thậm chí gai góc, thô thiển, sần sùi, xấu xí và đôi khi là liều thuốc cực độc nguy hiểm vậy nó mới là sự thật là chân lý. Mọi sự đánh bóng hay ẩn dụ đều không còn là sự thật nữa. Nó không phải một tác phẩm nghệ thuật mà người ta phải sơn phết lên để nhìn cho đẹp mắt, không phải là tác phẩm của thính giác phải du dương để êm tai một ai đó. Nó cũng không phải liều thuốc cứu sống mạng sống ai đó.
Nó không phải là nhà hùng biện phải dùng lời lẽ mạnh mẽ nhưng tế nhị để thuyết phục ai đó. Nó không phải là nhà chính trị gia phải hoãn binh để phục vụ một mưu đồ chính trị.
Nó bộc tuệch, toang hoác, xấu xí, thô thiển. Mọi lời khuyên về ý nghĩa chân lý có nên công bố khi mâu thuẫn lợi ích con người thật ra là cố tình che chắn bưng bít tiêu diệt nó. Người ta đã lên án Julian Assange cha đẻ của nó là độc đoán khi công bố danh sách những điệp viên hai mang .. đã kết án tử cho họ. Lúc này đúng là lúc sự thật bị mang ra thử thách vì nó đang là liều thuốc độc. Nhưng sự thật là sự thật và Julian Assange chỉ là người bảo vệ cực kỳ trung thành của ngôi đền chân lý. Khi anh chấp nhận làm hai mang là anh đã chấp nhận ký bản án tử cho mình vấn đề là thời gian và sự thật thì anh vẫn là "hai mang". Không phải mọi sự thật, chân lý đều màu hồng và cũng phải đều đồng nghĩa với tính nhân bản, với lòng nhân ái con người như mọi người đang cố gán ghép đánh đồng vai trò chúng với nhau. Nếu con người ta không xử sự "chính nhân quân tử" với nhau, mà cứ chèn ép, thủ đoạn, mưu mô, lừa lọc ..lẫn nhau để rồi nâng lên thành các bí kíp, mưu chước, kế sách như hiện nay thì người ta sẽ còn choáng váng dài dài trước các nguồn sự thật mà Julian Assange trưng ra. Sự dối trá, xâu xé của nhân loại hiện nay phải chăng là yếu tố góp phần hủy hoại thế giới của chính con người. Julian Assange chính là người nổ quả bom cảnh tỉnh cho thái độ hành xử của nền văn minh con người hiện nay. Julian Assange quả là con người thật sự dũng cảm trong cái thế giới nhiễu nhương lọc lừa, lếu láo, ranh ma, thủ đoạn, hèn hạ đang dần hình thành như là nền tảng sống của cả thế giới nếu muốn thích nghi. Một cái ngã mũ nghiêng mình của tôi cho Julian Assange.

Note.1 Khu vườn mùa hạ - Kazumi Yumoto

Con người ai cũng đều phải chết, hành trình mọi người đang đi thực ra đều chung một đích đến dù con người ta ai cũng đều sợ hãi, cố né tránh nói về nó. Kẻ đi sớm, kẻ về muộn, kẻ ra đi êm ả, người đau đớn tột cùng. Kazumi Yumoto đã thật khéo léo, thông minh lấy cớ tìm hiểu về cái chết của Kiyama, Yamashita và Wakabe để kể về một cuộc "hội ngộ" lạ kỳ giữa các cậu bé mới lớn và một cụ già gần đất xa trời. Câu chuyện không chút sáo mòn như người ta thường nghĩ về cuộc đối đầu chan chát của hai thế hệ. Các cuộc hội ngộ cố tình cứ diễn ra thật tự nhiên đúng nghĩa tình người thì phải đối đãi nhau như thế mà không cần mượn các mâu thuẫn hai thế hệ để câu khách rẻ tiền như thường thấy. Tại sao phải mâu thuẩn trong mọi sự khi cả hai đều cùng một con đường đi đến. Cái tò mò đích cuối một đời người của các cậu bé của Kazumi đã khiến chúng thực sự trưởng thành hơn, có cái nhìn và cư xử nhân bản hơn và cũng khiến độc giả suy tư về cuộc đời một con người hơn.

Câu chuyện của Kazumi như một làn gió mát thổi qua hồn ta giữa trưa nắng gắt, đơn giản lạ kỳ mà cũng sâu sắc lạ kỳ. Khu vườn mùa hạ thật xứng đáng với giải văn học thiếu niên danh giá hàng đầu của Mỹ : Boston Globe Horn Award. Và nó cũng mở đầu note của tôi trong dự án Julie Julia của mình sau thời gian bận rộn xuất bản tạp chí. (yeah! I did it!)